Week 24

.

Juist omdat het leven geen intrinsiek doel heeft, behalve overleven en voortplanting, kunnen er vele doelen worden gesteld én daadwerkelijk gemaakt. Er is ruimte om geesten te laten waaien zonder dat zij onmiddellijk schipbreuk lijden op de werkelijkheid.

Elk artefact cultiveert, in de omgang ermee, een menselijke mogelijkheid; het is ook de realisatie ervan. Omgang met artefacten is dus niet onschuldig. De vraag is: welke mogelijkheden wil ik tot gestalte laten komen door mij te cultiveren?

Gezond egoïsme. Hoe verkeerd is ‘ego’? Duidt ik-preoccupatie niet op een nog-niet, op het besef dat méér mogelijk is, op nog niet gerealiseerde potentie van een organisme dat in naam van een ‘ik’ groeiruimte zoekt?

‘Oorspronkelijke geest’, begrepen als ruimte (laten) aan mogelijke vormen van bewustzijn: gaat het dan om een altijd al aanwezige geest? Of is hij eerder resultaat? Is geest, hoe oorspronkelijk ook, niet tevens een worden, zoals alles in de natuur?

Zolang ik nog niet zonder boeken en schrijven kan, ben ik nog verslaafd aan nog-niet.

.

Week 23

.

Om een stap verder te zetten ontbreekt het filosofen in de Westerse traditie aan ervaring met meditatieve praktijken.

Leven, ook het persoonlijke, gaat van evenwicht naar evenwicht, met tussendoor – en onvermijdelijk – periodes van ontwrichting, desoriëntatie en, als het meezit, vervellen.

Recept om burger te worden van een wereld met toekomst: een dialectische leef- en denkwijze, oftewel de bereidheid om zich te laten verrassen en uitdagen, telkens weer, door nieuwe ervaringen en het ongedachte, ook wanneer zij dwingen om alles te herzien of opnieuw te beginnen. Geen enkele invloed bij voorbaat buitensluiten. Geen enkele opvatting tot fort maken. Denken zonder onbetwistbare zekerheden. En toch telkens willen affirmeren dat het leven de moeite waard is, - mits dat niet slechts een gedachte is! Want alleen vanuit levensbeaming heeft de wereld toekomst, - hoe anders welwillend ruimte te houden voor verandering?

Met het leven is niets mis; wel met sommige opvattingen over het leven.

Maakt de afwezigheid van een God of van een bovennatuurlijke orde de rechtvaardiging van morele waarden onmogelijk? Is de natuur zo verschrikkelijk?

Amor fati. De wereld is een werkelijkheid in wording. Leven vanuit een diepe acceptatie van wat is, betekent dus niet: aanvaarden dat de wereld blijft zoals zij is, maar juist dat zij in verandering verkeert, onophoudelijk. En menselijk handelen is deel van die verandering.

Filosofen in de media: wat maakt hun commentaar méér dan een (naar we mogen hopen) geïnformeerde en enigszins doordachte mening? Wat maakt anderen minder geschikt om zo’n mening te produceren? Is 'filosoof' iets anders dan een poging om autoriteit te ontlenen aan een eerbiedwaardige traditie zonder dat daarmee ook maar iets gezegd is over de inhoud?

.