Week 34

.

Kan kunst bloeien in een cultuur die niet in zichzelf gelooft en alles evenveel waard vindt?

Kan het leven optimaal worden ervaren in een maatschappij die zich geen hoger doel stelt dan consumptie, instrumenteel rationalisme en economische groei?

Kan levenskunst enige betekenis hebben wanneer haar actieradius wordt gereduceerd tot persoonlijk welzijn?


De geschiedenis van de mensheid kent gelukkige perioden waarin het gelukt is om een evenwicht (en een verzoening) tot stand te brengen tussen (verder) ontwikkeld bewustzijn enerzijds en werkelijkheid anderzijds, inclusief menselijke wereld. Zoals blijkt in kunst. Dit zijn vrijwel zonder uitzondering voorbije stadia. (Waar is nu zo’n situatie te vinden?) Het komt erop aan in veranderde omstandigheden tot een nieuw evenwicht te komen, en ook dit zal weer slechts tijdelijk blijken te zijn.

Wanneer een van de functies van religie is geweest om mensen te verenigen, door verschillen te overstijgen, en ook te (onder)scheiden van andersdenkenden, wat kan dan, postreligieus, deze functie vervangen? Of is zij niet meer van belang?

Wat voor cultureel en politiek bewustzijn dient levenskunst te begeleiden om haar menswaardig te laten zijn?


Is een methode mogelijk, een heuristische methode, om concepten voor een nieuwe toekomst in het leven te roepen (en daarmee ook bij te dragen aan het ontstaan ervan)? Een methode die maximaal ruimte laat aan serendipiteit, aan het vinden van iets dat men niet gezocht heeft, - cruciaal, wil er sprake zijn van vernieuwende concepten. Hoe het ongekende laten ontstaan uit reeds bekende elementen?

.

Week 33

.

Wat is het leven méér dan het banaal uitzitten ervan: de levensfuncties zo goed mogelijk vervullen, af en toe een verzetje, de boel opleuken, etc?

Kan het méér zijn?

Moet het méér zijn?

Anderen helpen? Okay. Maar behalve hen helpen wanneer in directe nood (belangrijk), wat méér? Waartoe?

Om hen te helpen net zo banaal te gaan leven als degenen die niet in nood leven?

Omwille van welvaart en rijkdom? Boven een redelijk minimum heeft het vergaren van middelen me nooit kunnen boeien. Waarom me er dan aan wijden en anderen erbij helpen? Waarom me inzetten voor welvaartsbevordering wanneer het voor mezelf geen prioriteit is?

Interessanter is wat er met middelen anders gedaan kan worden dan zwemmen in persoonlijk welzijn.

Vaak lijken we te druk, óf met overleven, óf met het vergaren van welvaart en middelen ter bevrediging van de behoefte aan geluk, óf met aangenaam tijdverdrijf, - te druk om de banaliteit van alles in te zien. Geluk? Wat voor geluk?

De gek die schijnbare onzin uitkraamt over het leven dat niet deugt en de verveelde burger die niet verder komt dan gebabbel, - ze zouden wel eens meer met elkaar te maken kunnen hebben dan op het eerste gezicht lijkt: de treurigheid van het alledaagse leven.


Waartoe mijn leven? Natuurlijk voor mijn dierbaren, maar méér dan dat? (En ook dan: wie denkt nog aan zijn gestorven grootouders?) Wat is mijn inspanning waard?

Ik breng in de openbaarheid wat ik als belangrijk ervaar, opdat ik elk moment kan dood gaan.

Ontwikkeling is niet consequent. Wie per se consequent wil zijn, staat zich geen ontwikkeling toe.

Poëzie mag zo onredelijk zijn als mijn beleving, en meer nog: wat zou het leven zijn zonder?

We laten ons zo vaak beetnemen door het poëtische moment van behoeften en verlangens: wat is een goede reden om de magie ervan door te prikken en aan de schandpaal der illusies te nagelen?

Wanneer hoef ik me niet meer druk te maken over of me bedreigd te voelen door andersdenkenden? Wanneer ik inzicht heb ik mijn eigen motieven, intenties en doeleinden. Zolang ik slechts intuïtief weet wat ik wil, zal ik in de emotie schieten wanneer ik me bedreigd voel in wat voor mij belangrijk is, zonder expliciet te weten waarom.

Spiritualiteit is het soigneren van datgene wat ons tot mens maakt, nl ons bewustzijn.

Het wonder: ik, mens, zie juist niet overal bewustzijn (zoals ik dat zelf ervaar).

Mogelijkheid. Wij bewegen ons niet in een bewuste ruimte, met dieren en planten die slechts beperkt deel hebben aan die bewustheid. De ruimte zoals wij die ons bewust zijn, is een creatie van het menselijk bewustzijn.

In welke positie moet ik mij zetten om het te doen lijken dat het licht van elders komt?

De mens heeft er millennia over gedaan om geest geboren te laten worden, als mogelijkheid van zijn organisme. Daartoe heeft hij zich zelfs lange tijd tegen het lichaam moeten keren, als tegenmacht, waarop geest veroverd diende te worden.

God is een zelfstimulatie van (en voor) menselijk bewustzijn.

Om iets te zien moet de lichtbron uit het zicht verdwijnen. Zegt dat iets over bewustzijn en de fenomenen die het in het leven roept?

Het ding-op-zich is een niets dat de mogelijkheid biedt tot telkens andere kenwijzen.

Mijn gewoontes, en dus ook mijn levenshouding, zijn niet per se natuurlijk of passend. Ze zouden anders kunnen zijn. Hoe? En waartoe?

Sterrenhemel, helaas, er valt niets aan je te ontdekken, dat van levensbetekenis zou kunnen zijn, behalve wanneer we ander bewustzijn zouden ontmoeten, hetgeen niet onmogelijk, maar wel onwaarschijnlijk is.

.

Week 32

.

De existentiële zoektocht is een persoonlijke. Het heeft geen enkele zin om de eigen zoektocht te vergelijken met die van anderen, of af te meten aan een algemene maatstaf.

Voor mij, subject, kan de passie voor waarheid slechts genadeloos zijn, of zij is niet.

Hoe vaak proberen we niet de werkelijkheid in de mal van het denken te persen? Hoe vaak wordt zij niet gemangeld om haar passend te maken aan wat wij van haar willen?

Betekent leven vanuit een diepe acceptatie van het leven ook dat je alle opvattingen over het leven accepteert?

In spiritualiteit wemelt het van waanvoorstellingen die een soort Disneywereld van onbezorgdheid en geluk voorspiegelen.

Valse hoop. Funest voor de geestelijke gezondheid zijn tal van voorstellingen die de hoop voeden op een ‘goed leven’. (Een paradijselijk hiernamaals of volgend leven laat ik hier buiten beschouwing, - te evident een product van wensdenken.) Van ‘positief denken’ en dromen over een Oosterse verlichting tot het geloof in een harmonieuze wereld en de politieke of morele strijd tussen goed en kwaad: het zijn even zovele uitingen van een fabulerend bewustzijn dat de eigen werkelijkheid niet onder ogen wil zien en zich verliest in fantasieën. Ze worden gelooft, niet ondanks, maar dankzij hun irrealisme.

.

Week 31, 2012

.

Zonder verwarring geen waarheid. Mensen die menen dat waarheid geen onderwerp van wijsbegeerte meer is, zijn kennelijk zo verward dat zij deze staat van geest als volstrekt vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen.

Om wat voor waarheid gaat het filosofisch? Wat voor waarheid is nodig om goed (samen) te leven?

Als het waar is dat velen van ons (zo niet allen) in verwarring leven, wat in de wereld is dan niet allemaal product van verwarring?

Zinloze hypothese: Hoe ziet de wereld eruit zonder verwarring en zonder vertekenende begeerte?

Moraliseren. Het heeft weinig zin om de financiële crisis te wijten aan de moraal van beurshandelaren: hun egoïsme en hebzucht. Alsof dat in andere beroepen geen rol zou spelen. De financiële crisis is geen morele kwestie, maar een systeemprobleem, zeker wanneer gigantische winsten kunnen worden gemaakt ten koste van de portemonnee van vele onwetende burgers. Zonder ingebouwde regulering kun je niet verwachten dat individuen de verleiding van groot geld zullen weerstaan.

.