Week 20

.

Hedendaagse kunst. De zucht naar originaliteit is stuitend geworden. Wie niets te melden heeft probeert origineel te zijn.

Geloof in de waarheid: de beleving van de werkelijkheid altijd spelen via de band van het idealiserende denken, - alsof er slechts werkelijkheid is in zoverre er waarheid is.

De werkelijkheid zien in termen van referentiekader, van mens- en wereldbeeld, van principes en ontologie: de preoccupatie van een filosoof. Spelen zij de rol die hij eraan toekent? Of zijn zij het fabrikaat van zijn overschot aan denkenergie, gecombineerd met de poging greep te krijgen op het veranderlijke leven?

.

Week 19

.

Onthouding. ‘Dit is vredig, dit is verheven, namelijk het tot rust komen van alle drijfveren, het verzaken van alle bezit, de vernietiging van de begeerte, passieloosheid, ophouden, nirvana.’ Waarom 'ophouden' als bestemming? Vanwaar die hang naar passieloosheid, als het hoogste? Hoe kwam de Boeddha zo negatief over begeerte, bestempeld als de bron van onrust en lijden? Is het omdat hij als 35-jarige gemoedsrust wilde?

Geest als evolutionair product. Niet alleen heeft de geest zich moeten ontworstelen aan de macht van het lichaam; ook heeft het denken zich moeten vrijmaken van de betovering door de verbeelding, toen lichaam en geest nog poëtisch met elkaar verweven bleven.

. 

Week 18, 2013

.

Het ongedachte van het subject/object-denken. Het ik-zeggen is een zich isoleren binnen een interdependente verbondenheid die hoe dan ook de basis zal blijven voor het functioneren van een organisme, - ook al meent het ik op zichzelf te staan, en nog erger: wanneer het meent denkend tegenover al het andere te staan.

Kunst & literatuur zeggen niet zoveel over onze dagelijkse realiteit, als wel over de staat van onze verbeelding.

Het behang van de wereld. Wat gebeurt er wanneer wij geletterd raken? Een onachterhaalbare kwestie, vergeven als we zijn door denktaligheid. Een onafzetbare bril opgekregen.

.

Week 17

.

[Wat betekent het om te (willen) leven vanuit een diepe acceptatie van het leven?]

.

Week 16

.

Wat is ‘echt’ leven? Hoe ziet dat eruit, en waarmee contrasteert het? Of is het onzinnig om van ‘echt’ leven te spreken?

Migratie, ook existentiële, ontkomt niet aan vervreemding, en de moeizame poging zich opnieuw thuis te voelen, op een plek of in het leven überhaupt.

.

Week 15

.

Vrije wil: niet in wat we willen, maar wanneer.

Ecce homo. Zonder verstand zouden we vergankelijkheid simpelweg leven. En vergankelijk blijven wij, net als al het andere. Om dit besef binnen natuurlijke proporties te houden, zullen we een omgang moeten vinden met het vermogen dat ons de vergankelijkheid van het leven doet realiseren en dat ons de zinvraag doet stellen. (Immers, zonder verstand evenmin de zinvraag.) Hoe lichamelijkheid en verstand zo te integreren dat de laatste niet wegwiekt in angstrijke fantasieën, in de zinledigheid van een geestelijk niets of in de schijnoplossing van bovennatuurlijkheid? (Wellicht dat meditatieve praktijken daaraan kunnen bijdragen, evenals het gevolg geven aan onze natuurlijke behoeften, zoals voortplanting, gecombineerd met een niet aflatende passie voor waarheid.)

.

Week 14, 2013

.

Mensopvatting. Veel levenskunstige teksten en adviezen blijven vruchteloos, omdat wordt nagelaten te onderzoeken wat het ‘materiaal’ is waarmee gewerkt wordt: wie of wat is de mens? Of het blijft beperkt tot de particulariteiten van deze of gene privé-persoon, uitvergroot naar iedereen. Hoe zouden we van het leven een kunstwerk kunnen maken, als we niet willen weten hoe we in elkaar steken als mens, waar we naar op zoek zijn, en wat het betekent om zich deze vragen te stellen?

Oneindige onvrede. Is het utopische denken niet een erfenis van Plato gecombineerd met monotheïsme? Kennen niet alle vormen van monotheïsme een messiaanse hoop op de mogelijkheid van een verloste werkelijkheid, met een eindtijd als horizon? En valt er te ontkomen aan deze onvrede wanneer zij bij voorbaat is ingebouwd in de wijze waarop het bestaan wordt opgevat, namelijk als fundamenteel tekort schietend, gemeten aan volmaakte ideeën? Het geloof in een ware werkelijkheid kan niet anders dan de bestaande misprijzen of negeren.

.