Week 13

.

Ruimte laten. Kan ik mij in mijn aandacht, in aandachtig zijn, ‘terugtrekken’? Zodat ik kan laten gebeuren wat zich voordoet, in mij en buiten mij, als wolken tegen een blauwe hemel, zonder mij er blindelings mee te identificeren en er quasi-automatisch in mee te gaan? Is dat mogelijk? En zo ja, wenselijk? - gelet op het laten...

Is het ‘ik’ iets anders dan het ‘agens’ van aandacht? ‘Ik’ als de bedrijvende van aandacht, de aandachtgever, - ook al dat niet iets of iemand.

Te bestaan is goed, is definiërend voor het goede als waarde, - en in die zin fundamenteel: een grondwaarde.

.

Week 12

.

Waarom zou ik waarde hechten aan de uitleg die iemand geeft van een levensopvatting die niet de zijne is? – behalve in ideehistorische zin, en dan nog. Hoe zou hij kunnen inleiden in de existentiële noodzaak ervan?

Wijsgeer zijn: in een persoonlijk onderzoek existentieel relevante kwesties opnieuw doordenken vanuit de diepte & sensitiviteit van het eigen vragen.

Wat zegt het dat er mensen zijn met een levensopvatting die volkomen anders is dan de mijne, terwijl zij toch mens zijn zoals ik? Hoe kan het verschil soms zo groot zijn, dat het lijkt alsof we in een ander universum leven? Wat zegt dat over de aard van levensopvattingen? Zijn zij dan niet per definitie relatief? En gerelateerd waaraan?

Bestaan als foutmelding. Hoeveel in onze cultuur is (nog) doortrokken van oerschuld en erfzonde, als basisaanname over hoe wij als mensen in elkaar steken? Alsof het leven in de grond een probleem is en je eigen bestaan iets om je schuldig over te voelen! – een ongemerkt obstakel voor levenliefhebbend leven.

.

Week 11

.

Levensbeaming. De enige metafysica om te overwinnen is de constructie van bovennatuurlijke realiteiten.

Levenskunst. Inderdaad, wat voor waarde hebben tips en ‘pastorale’ adviezen? Is niet voor alles een levensvisie van belang en hoe deze tot ethos, tot levenshouding te maken?

De werkelijkheid behangen met woorden. Mijn zoontje van zeven: ‘Nu ik kan lezen, ziet de wereld er opeens heel anders uit!’. O wonder! Ja!, en ook jammer, zeg ik, een onherroepelijk vaarwel. Wat gebeurt er wanneer wij geletterd raken?

.

Week 10

.

Mensonwaardige realiteiten (zoals religieus geïnspireerde twisten of onderdrukking) bestrijden met verwante, doch vreedzame middelen (zoals filosofie, kunst en spirituele vernieuwing): slechts denkbeeldig?

Nihilisme. Subject/object-denken gebeurt vanuit zelfisolering van de kenner, - een positie die vanzelf de zinvraag oproept, zoals eenzaamheid dat ook doet, want losgesneden van elke zingevend verband.

Denkprimaten. Hoe kan het subject/object-denken vergeten dat we reeds vertrouwelijk omgaan met de dingen waarnaar het denkend een brug wil slaan, alsof er een kloof zou bestaan? Hoe kan het menen dat de beleving een afgeleide is?

Wat maakt verschillende interpretaties mogelijk? Dat wat voorafgaat aan interpretaties, voordat het als ‘iets’ wordt geduid, maar wel beleefd: de werkelijkheid van het ‘ding op zich’, leeg van denktaligheid.

.

Week 9, 2013

.

Is het een teken van onvermogen om niet méér te willen dan er is? Is het filosofische bijziendheid? - in een poging de wereld kloppend te krijgen. Of is het onwetendheid? Valse tevredenheid? Ruimtevrees!

Enthousiasmos. Waar het geloof in het bovennatuurlijke heerst, is nog onvoldoende ‘wereld’, als gerealiseerde geest. Anders gezegd: er is Heilige Geest (in welke formulering dan ook) zolang de menselijke geest zich nog onvoldoende heeft gerealiseerd in een wereld die de mens waardig is. En Hij is nodig om het karwei alsnog te klaren, - zonder bezieling zal het niet lukken. Onnodig om te zeggen dat je er dan maar beter in kunt geloven.

Transcenderen, in de zin van zelfoverschrijding, is eigen aan de menselijke geest, en vindt zich terug in de kennis die de mens ontwikkelt en in de wereld die hij zich creëert. Religie, in zoverre zij het bovennatuurlijke beoogt, is transcendentie die in zelfvergetelheid is gaan geloven in creativiteit, zij het met een verwisseling van afzender. 

.